Početna strana

Bjeluša |   Bogojevići |   Brekovo |   Cerova |   Dobrače |   Dragojevac |   Grdovići |   Grivska |   Kruščica |   Latvica |   Mirosaljci |   Pogled |   Radobuđa |   Radoševo |   Severovo |   Stupčevići |   Trešnjevica |   Vigošte |   Virovo |   Visoka |   Vrane

Selo na raskršću

Panorama CerovePod obroncima planine Golubac, istočno od Arilja, u pitomoj kotlini Moravice smeštena je Cerova, okružena Sunčevicom, Jankovcem, Ovrškom, Popovim Brdom i Orlovicom. O prošlosti ovog ariljskog sela nema mnogo pisanih dokumenata koji bi posvedočili o prvom naseljavanju, stanovnicima, samom imenu. Prva saznanja dotiraju iz XV veka, tačnije iz popisa stanovništva iz 1476. godine. U turskim tefterima stoji podatak da je Čirovo, današnja Cerova, pripadala Rujanskoj nahiji i brojalo je 11 domaćinstava.U popisu iz 1528. godine pominje se kao selo Užičke nahije, da bi nekih pedesetak godina kasnije,1572. godine Cerova bila popisana kao područje Požeške nahije. Nema podataka o tome kome je selo pripadalo u periodu od 1572. do 1818. godine, ali se pouzdano zna da je početkom XIX veka bilo samo dvadesetak domaćinstava, što je za devet više u odnosu na kraj XV veka. Cerova danas broji oko 1100 stanovnika u 350 domaćinstava. Današnji meštani sela su uglavnom potomci onih koji su ovde živeli pre 200 godina. Doselili su se mahom iz Hercegovine, iz okoline Nevesinja, Gackog i Bileća. Neki su pak stigli iz Crne Gore, Bosne, Sandzaka, Kosova i Metohije.

Arheološke iskopine u okolini govore da je selo bilo nastanjeno još u doba Rimskog carstva. O tome svedoči i Rimski bunar koji se nalazi na nadmorskoj visini od 650m i predstavlja najvišu kotu planine Golubac. Skoro je u potpunosti zatrpan, a još su vidljivi tragovi puta koji je bio popločan. Postoje priče da je bunar za vreme Turaka bio u upotrebi. Ono što je sigurno to je da seljaci i danas pri obradi zemlje na tom području izoravaju šljaku, što potvrđuje da su Rimljani tu prerađivali gvožđe.

Dragiša TerzićNe postoje pisani dokumenti o tome kada je prvi put zvanično pomenuto ime sela - Cerova, ali zato sa sigurnošću znamo kako je ovo naselje na desnoj obali reke Moravice, dobilo ime. Još u doba Nemanjića, prilikom nekog popisa kada su prethodni podaci iščezli, po bogatstvu hrastove šume ustanovljeno je ime za celo selo. Tek kada su stanovnici postali slobodni, kada su dobili svoja imanja, a time i obaveze da plaćaju poreze, vlasti su ustanovile današnje ime sela.

Do 1946. godine Cerova je pripadala Dragačevskom srezu, a tada je odlukom Skupštine Narodne Republike Srbije dodeljena Srezu ariljskom od 1. januara 1946.godine. Danas je Cerova jedno od najrazvijenih sela ariljske opštine, slobodno možemo reći već prigradsko naselje.

Sa onim što je na polju infrastrukture urađeno u Cerovi u proteklom periodu razgovarali smo sa predsednikom MZ Dragišom Terzićem. Po njegovim rečima u 2005. godini urađen je veliki broj radova.

- Od marta 2005. godine podasuto je i popravljeno 10 km seoskih puteva i izvučeno preko 300 m3 rizle na iste. Završeni su radovi na asfaltiranju puta u Donjoj Cerovi u dužini od 800 m. Na istoj deonici puta zakopan je kabal i postavljene stope za uličnu rasvetu. Vi znate da već duži niz godina u Cerovi postoji zgrada osnovne škole koja je bila neiskorišćena. Sada je urađen projekat za preuređenje stare škole u dečiji vrtić u Donjoj Cerovi. U projekat je uključena i izgradnja sportskih terena pored školske zgrade. Urađen je projekat i o nastavku radova na izgradnji kanalizacije u donjem delu naselja u Donjoj Cerovi. Mesna zajednica pomogla je i izgradnju Lovačkog doma.

Zaista je dosta toga urađeno. Izvršeno je krpljenje rupa na deonici asfaltnog puta od Virova do Dragojevca kroz Cerovu. Na relaciji Majstorovići (polje) do Lovačkog doma zamenjeni su svi drveni stubovi stariji od 50 godina i postavljeni betonski. Isto to je odrađeno na relaciji Trafostanica-Prudovi-Pelivani-Ičelići, dužine oko 3,5 km. Na istoj ovoj relaciji postavljen je telefonski kabal. Na taj način posle 60 godina u ovaj zaseok došla je trofazna struja. Dužina ove linije je oko 3,5 km.

Miloševića vode

U ovaj zaseok je po prvi put stigla i telefonska linija. Telefonski kabal postavljen je na liniji Majstorovići-Lovački dom čime je stvorena mogućnost za priključivanje još dvadesetak novih brojeva. Ono što je još urađeno u protekloj godini je određivanje projekata i potpisivanje ugovora sa meštanima za izgradnju ulične rasvete na relaciji Seoski most na Moravici-Lešće, i drugi krak fabrika "Froteks"-kuća Rada Kovačevića. Dužina ove ulične rasvete je 1852 m.

- Sprovođene su i akcije na izvlačenju šljunka na seoske puteve kao i na raskršćavanju seoskih puteva. Ako bismo sve ono što je u 2005. godini urađeno u MZ Cerova preveli u novac došli bismo do zaključka da je uloženo oko 12.000.000 dinara - istakao je g. Terzić. - U planu je adaptacija izletišta na Miloševića vodama, koje postoji već tridesetak godina kao mesto gde se održava Prvomajski uranak. To je ustvari lep proplanak na planini Golubac, okružen borovom šumom. Prilaz je dobar i iz MZ Cerove planiraju u zadnjoj sedmici aprila peglanje i podasipanje rupa na prilaznom makadamu. Ove godine je planiran nešto organizovaniji doček Prvog maja. U toku dana održaće se turnir u malom fudbalu a u ponoć rok koncert. Prijavljeno je organizovanje ovog skupa tako da će biti obezbeđen.

Cerovački sportski klub

CerovaNekada mahom opredeljeno za stočarstvo, stanovništvo tridesetih godina XIX veka počinje da se interesuje i za druge vidove rada. U to vreme na teritoriji Cerove otvaraju se prve mehane, grade vodenice, pojavljuju se prve zanatlije - kovači, sajdzije, bunardzije, pekari. Iz Prvog svetskog rata selo je izašlo osiromašeno. Trebalo je dosta vremena da stanovništvo ponovo stane na noge. Ipak tridesetih godina Cerova je ojačala ne samo ekonomski i privredno, već i kulturno. 21. jula 1934. godine osnovana je Streljačka družina koja je okupljala mladiće mahom iz zaseoka Ičelića, Pet godina kasnije, 1939. godine, 28. juna, na Vidovdan formiran je fudbalski klub pod imenom Cerovački sportski klub -CSK-. Bio je to logičan sled događaja, s obzirom da se fudbalska lopta, doduše krpenjača, na cerovačkim poljima zakotrljala već posle 1930. godine. Inače prvu loptu u selo doneo je gimnazijalac Dragiša Pelivanović iz Čačka. Do početka Drugog svetskog rata FK je odigrao više utakmica sa ekipama iz okolnih sela - Vigošta, Bogojevića, Vrana, Dragojevca, Virova.

Tih predratnih godina nije zaživeo samo sport u selu, već i kultura. Pred kraj 1939. godine organizovana je kulturno - umetnička grupa na čijem čelu je bio Milomir Kovačević. Grupa je izvodila različite skečeve i odlomke iz dramskih dela i nastupala po okolnim selima.

Razvoj školstva

Cerova je jedno od retkih sela u ariljskoj opštini koje je vrlo kasno dobilo svoju školsku zgradu, ali to nije ometalo da se ljudi školuju i obrazuju. Još u prvoj polovini XIX veka Cerovci su svoju decu upisivali u manastirske škole u Klisuri, Dobračama, Godoviku. Ostao je zabeležen podatak da je prvi učenik iz ovog sela upisan u školu 1859. godine. 1868. godine otvorena je škola u Mirosaljcima, ali zbog udaljenosti vrlo mali broja dece iz Cerove je pohađao nastavu. S druge strane ariljska škola je bila znatno bliža, no s obzirom da je Cerova u to vreme pripadala Dragačevskom srezu, na Cerovce su, kažu, gledali kao na "ljude iz drugog sveta". Problem je predstavljala i Moravica koja je premoštena tek 1862. godine. I tako Cerova, u blizini Arilja, na granici dva sreza, ni tamo, ni ovamo, osta bez škole sve do 1. januara 1946. godine. Tada je u kući Blagoja Bojića otvorena škola u kojoj je prve školske godine od 1. do 4. razreda upisano 60 učenika. Prvi učitelj bio je Vasilije Miletić. Posle tri godine, decembra 1944. godine, školska zgrada premeštena je u kuću Radovana Majstorovića gde je radila sve do 1948. godine, kada je nastava premeštena u novoizgrađenu zgradu koja je radila sve do 1954. godine. Za to vreme, pored Vasilija Miletića, u Cerovi su službovale i učiteljice Kosara Mijušković i Milena Atanacković. S obzirom da je Cerova prerasla u gotovo prigradsko naselje, deca danas nastavu pohađaju u ariljskoj osnovnoj školi.

Cerovački piskavac

Od nekada, u davnoj prošlosti, sela čije se stanovništvo isključivo bavilo stočarstvom, Cerova se u XX veku razvijala u svim granama poljoprivrede. Ono čime se Cerovci posebno diče je gajenje šljive trnovače ili drugačije nazvane cerovački piskavac. Ostala je zapisana legenda o tome kako je ova vrsta šljive stigla u Cerovu. Priča se da je Buroje Ciburović kao i mnogi drugi Cerovci, u prošlom veku, u gladnim godinama putovao sa svojim zemljacima "po belom svetu" tražeći posla. "On se jednom prilikom obreo u Vidinu, tako je kupio kukuruz, ali mu se dopadnu i njihove šljive. Nabrao ih je u nedra, kasnije sakrio u xakove i uz put ih sa svojih prijateljima pojeo. Koštice je sačuvao, u proleće zasejao i one su, začudo, nikle i odrasle. Tako se u Cerovi pojavila nova sorta šljiva, nazvana piskavac, jedna od najboljih rakijskih sorti". U Institutu za voćarstvo u Čačku ova sorta se vodi u evidenciji kao "Cerovački piskavac".

Selo sa dve fabrike

Fabrika u CeroviPosle drugog svetskog rata Cerova se počela razvijati i u industrijskom smislu. Blizina grada verovatno je uticala da se šezdesetih godina u ovom selu izgrade dve tekstilne fabrike. Najpre je sa radom 1. aprila 1963. godine počela Tkačnica "Cveta Dabić" koja je na početku zapošljavala 150 radnika. Januara 1966. godine zapošljavajući 350 radnika počela je sa radom Industrija trikotaže "ITA". Izgradnja fabrike doprinela je ekonomskom i kulturnom procvatu sela, a i broj stanovnika je porastao. Na Moravici su izgrađena dva mosta, prošireni su stari i izgrađeni novi putevi, asfaltiran je put do Arilja i urađena rasveta, poboljšano je vodosnabdevanje i snabdevanje električnom energijom. U narednih dvadesetak godina i više Cerovci su s ponosom govorili o svoje dve fabrike. Na žalost sredinom devedesetih godina oba tekstilna pogona našla su se u nezavidnoj situaciji, a danas više ne rade. U međuvremenu razvila se mala privreda tako da je u Cerovi evidentiran veliki broj privatnih firmi i preduzeća: "Simko", "Isak", "Prudovi", "CVC", "Ičela", "TIM" inžinjering, STR "Uzor", pekara "Dana", mlin "Klas". Na ovaj način u velikoj meri omogućeno je zapošljavanje nezaposlenih radnika.

Iz godine u godinu Cerova se privredno, ekonomski i kulturno razvija, što za sobom povlači i porast broja stanovnika. Pokazatelj toga je i podatak da je ova Mesna zajednica, po rečima g. Terzića, na drugom mestu po natalitetu u Srbiji. Nemi svedok svih vekovnih dešavanja i događanja je Moravica koja nemirno huči ariljskom kotlinom prenoseći generacijama budućim istoriju i sudbinu ovog sela.

Tekst: Slavica Radović
Fotografije: Blagoje Ilić